Slim gebruik van openbare verlichting. Verminderen aantal lantaarnpalen

Vind u ook dat er te veel lantaarnpalen in uw leefomgeving staan? Openbare verlichting is belangrijk voor de verkeersveiligheid en het algemene gevoel van veiligheid bij mensen. Daar staat tegenover dat openbare verlichting vaak hoge kosten met zich mee brengt, of klimaatdoelen in de weg staat door het energieverbruik. Daarnaast wordt de lokale lichtvervuiling minder. Hierdoor verdwijnt de aanzuigende werking voor nachtvlinder en andere insecten. Met als gevolg minder roofdieren rondom wegen welke de verkeersveiligheid verlagen en eventueel verkeersslachtoffer worden.

Grasland overig, L01.13, L01.16, L01.03, L01.02, L01.05, L01.07, L01.06, L01.10,

Houtwal, Groenvoorziening 3181, 3182, 3183, 3184, 3185, 3186, 3187, Struiken, Erf

Vanwege de functies m.b.t. sociale- en verkeersveiligheid zijn lantaarnpalen bijna onmisbaar in de huidige maatschappij [1]. Bij het weghalen van lantaarnpalen op locaties of het inrichten van locaties zonder lantaarnpalen, zal dan ook onderzocht moeten worden of het missen van deze functies verantwoord is. Eventueel geschikte locaties zouden provinciale N-wegen buiten de bebouwde kom kunnen zijn. Met minder verschillende soorten verkeersdeelnemers, minder bebouwing en aandachtspunten dient openbare verlichting hier meer als richtlijn voor het verloop van de weg [2]. Op locaties waar lantaarnpalen worden verminderd komt grond vrij waar groen gerealiseerd kan worden. Dit groen kan dan functioneren als bermbeplanting (midden of zijkant) en brengt vele voordelen met zich mee waaronder [3]:

• Luchtreiniging;
• Geluidsreductie;
• Verbetering waterberging;
• Verlagen hittestress.

Daarnaast wordt de lokale lichtvervuiling minder. Hierdoor verdwijnt de aanzuigende werking voor nachtvlinder en andere insecten. Met als gevolg minder roofdieren rondom wegen welke de verkeersveiligheid verlagen en eventueel verkeersslachtoffer worden. Een andere optie is om te kijken naar andere kleuren ligt. Vooral wit en geel licht werkt verstorend voor dieren. 

Daarbij brengt het groen kansen voor verhoging biodiversiteit. Met een waardering van 1 ster (laag) tot 5 sterren (hoog) kunt u zien welke aandachtspunten het meeste bijdragen voor de biodiversiteit [3][4]:

Op locaties waar het aantal lantaarnpalen wordt verminderd kunnen er één of meerdere natuurtypen gerealiseerd worden. Elk element biedt veel kansen voor het verhogen van de biodiversiteit rondom de locaties waar voorheen lantaarnpalen stonden. Elementen die zeer geschikt zijn voor het vervangen van verlichting zijn Berm (Groenvoorziening: gras- en kruidachtigen), Houtwal en Houtsingel en Struiken. Deze elementen dienen voornamelijk als voedselvoorziening of navigatie-elementen. Bij het juist inrichten en beheren van deze elementen kunt u als eindstreven het veelvoudig voorkomen of zelfs vestigen van de bijbehorende gidssoorten verwachten, zie tabel 1. 

Tabel 1: Natuurtypen met hun geassocieerde gidssoorten die gerealiseerd kunnen worden bij het verminderen van lantaarnpalen.

Meerwaarde van het verminderen van lantaarnpalen [2][3]:

Voor de maatregel:

Als voorbeeld voor het verminderen van lantaarnpalen is de N295 nabij oprit 12 gekozen. Ten zuiden van dit gedeelte van de weg liggen bosplantsoenen en een groot grasveld. Bij het realiseren van extra groen en het verminderen van lichtvervuiling kan er extra leefgebied gerealiseerd worden aan de rand van de bosplantsoenen. Daarbij kan een houtwal aan de zijkant een migratieroute zijn naar een tunnel onder de N295.

Na de maatregel:

1: Onderzoek op welke locaties lantaarnpalen verwijderd kunnen worden zonder dat dit de sociale- en verkeersveiligheid in gevaar brengt. Het percentage lantaarnpalen kan ook verminderd worden. Een andere optie is voor andere lichtkleuren dan wit en geel te kiezen. 

2: Verwijder de lantaarnpalen en bekabeling in de grond. Hierna kan de grond licht bewerkt worden om het geschikt te maken voor de gewenste (landschaps)element.

3: Plant de gewenste (landschaps)elementen aan in berm na het verwijderen van de lantaarnpalen. Afhankelijk van het landschap en de locatie kan er gespeeld worden met één of meerdere (landschaps)elementen.

4: Plant de vegetatie-elementen zoals struweelhagen, houtwallen en struiken langs wegen aan die geschikt zijn voor de locatie en de gidssoorten in het gebied en de omgeving. Afhankelijke van de grondsoort en waterhuishouding zullen andere plantensoorten geschikt zijn. Dit soort vegetaties zijn belangrijk als schuilplaatsen voor de kamsalamander. Struweelhagen kunnen dienen als voedselbronnen voor het icarusblauwtje. Voor de gewone dwergvleermuis werken al deze elementen als navigatie tussen foerageergebieden en haar verblijfplaats.

5: Indien gewenst kunnen de vegetatie elementen ook minder ruig beheerd worden. Hierbij worden de functies als schuilplaatsen en migratieroutes verminderd. Functie als navigatie-element wordt behouden. Daarbij dragen deze minder ruige elementen nog steeds bij aan het verbeteren van luchtkwaliteit, waterberging, geluidsreductie en hittestress.

6: Na het inrichten en aanplanten is het van belang dat elk habitat correct wordt beheerd. In de onderstaande tabel staan de belangrijkste beheermaatregelen .