Beweiden door rund en paard

Veel mensen vinden het fijner om koeien en paarden in een wei te zien dan in een stal. Beweiding wordt ook wel gezien als het visitekaartje van de Nederlandse melk-veehouderij. Je kunt naar weidegang kijken vanuit verschillende perspectieven, denk aan: maatschappij & imago, dier & welzijn, milieu en economie.

De overige algemene soorten hangt sterk af van de aanwezige bodem en waterhuishouding.

• https://www.bij12.nl/onderwerpen/natuur-en-landschap/index-natuur-en-landschap/natuurtypen/ 

Aandachtspunten beweiding:

De diersoort die graast bepaald hoe het terrein eruit gaat zien. Koeien eten bij voorkeur hoog gras, paarden eten het eiwitrijke en daardoor wat lagere gras en geiten eten tot vlak boven de wortels alles af, wat ook maar enigszins eetbaar is. Verder bepalen ook de hoeveelheid grazers per oppervlakte in hoeverre planten zich op het terrein zich kunnen ontwikkelen. 

Bepaal welke grassen/kruiden het overleven met de huidige/toekomstige grazers en welke dichtheden de grazers kunnen hebben in relatie tot de gekozen kruiden op het perceel. Let erop dat sommige planten giftig zijn voor grazers, zoals kruiskruiden. In een natuurlijke wei grazen de grazers normaal gesproken netjes om deze soorten heen, maar wanneer ze gemaaid worden dan blijven sommige soorten ook gedroogd giftig voor de grazers en herkennen ze ze niet als giftig. Verder zullen grazers op een klein perceel sneller geneigd zijn ook giftige planten te eten, omdat het perceel overbegraasd wordt. Iedere plant beschermd zich voor de duidelijkheid voor grazers, dat kan zijn via bijvoorbeeld gifstoffen, stekels of dat hij slecht te verteren is. Waar het om gaat is dat bij meer verschillende soorten in een wei de kans op een vergiftiging door een te grote accumulatie van dezelfde gifstoffen kleiner wordt. Verder werken ook diverse gifstoffen in lage dosissen positief op de gezondheid. Ook Engels raaigras kan leiden tot vergiftigingsverschijnselen in de zomer en herfst, waardoor de dieren gaan wankelen en nerveus worden [10]. 

Risico soorten: Jacobskruiskruid, incl. diverse andere kruiskruiden, ridder- en krulzuring, heermoes, lidrus, andere paardenstaarten, smeerwortel, narcis, sint-janskruid, rode klaver, hondsdraf, Herfsttijloos, brem, boterbloem, reuzenberenklauw, bastaardklaver, honingklaver, dolle kervel en diverse andere [4], [6].

De soorten moeten passen bij de bodem en waterhuishouding van de locatie. Het mooiste zou zijn wanneer de gekozen soorten passen bij de soorten uit de omgeving. Voor de biodiversiteit is het het aantrekkelijkste wanneer het hele jaar door bloemen aanwezig zijn. Met een waardering van 1 ster (laag) tot 5 sterren (hoog) kunt u zien welke van de onderstaande aandachtspunten het meeste bijdragen [1]. 

Kansen voor biodiversiteit: 

Bij beweiding kunnen er één of meerdere natuurtypen gerealiseerd worden. Elementen die zeer geschikt zijn Groenvoorziening gras en Ruigteveld[3].Deze elementen dienen voornamelijk als voedselvoorziening, schuilplaatsen of navigatie-elementen. Bij het juist inrichten en beheren van deze elementen kunt u als eindstreven het veelvoudig voorkomen of zelfs vestigen van de bijbehorende gidssoorten verwachten, zie tabel 1.

Meerwaarde van beweiding

Kruidenrijk grasland voor vee en paard.

Stappenplan: 

1: Bepaal welke grassen/kruiden het overleven met de huidige/toekomstige grazers en welke dichtheden de grazers kunnen hebben in relatie tot de gekozen kruiden op het perceel. Let erop dat sommige planten giftig zijn voor grazers, zoals kruiskruiden.

2: Bepaal of de soorten ingezaaid of geplant worden. Verder moet er nagegaan worden of de soorten de eerste jaren extra hulp nodig hebben 

3: Afhankelijk van de wensen en eisen kan het kruidenrijk grasland ook complexer worden ingericht, zoals met waterelementen, hoogteverschillen, andere bodems enzovoorts. 

4. Bij voorkeur wordt dit gehele proces begeleidt door een planten expert. 

[1]: https://gemeente-en-stadsmonitor.vlaanderen.be/groen-in-de-buurt 

[2]: https://www.atlasleefomgeving.nl/meer-weten/natuur/groene-leefomgeving 

[3]: https://www.bij12.nl/onderwerpen/natuur-en-landschap/index-natuur-en-landschap/ 

[4]: https://www.pavo.nl/advies/giftige-planten-voor-paarden/

[5]: https://www.paardenarts.nl/kennisbank/gevaarlijke-bomen-en-struiken/ 

[6]: https://verenigingeigenpaard.nl/kennisbank/verzorging-en-gezondheid/paard-en-gezondheid/giftige-planten/ 

[7]: https://toverleven.cultu.be/hoeveel-dieren-m2-grasland 

[8]: https://www.parool.nl/nieuws/grazers~b20019bc/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F 

[9]: https://www.levendehave.nl/dierenwikis/runderen/giftige-planten-voor-runderen

[10]: https://www.levendehave.nl/dierenwikis/algemeen/giftige-planten-en-struiken